Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o systemie EU ETS 2, ale baliście się zapytać

W ramach pakietu Fit for 55 z 14 lipca 2021 r. Komisja Europejska wyznaczyła ambitne cele, w tym redukcję emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 r. Kluczowym krokiem jest wprowadzenie systemu handlu emisjami EU ETS 2, obejmującego budynki, transport drogowy oraz inne sektory. W grudniu 2022 r. osiągnięto polityczne porozumienie, a przepisy dotyczące EU ETS 2 weszły w życie 10 maja 2023 r.

EU ETS 2 – kluczowe założenia

• Zakres i harmonogram: EU ETS 2 obejmuje spalanie paliw kopalnych czy gazu w budynkach i transporcie. System ruszy w 2027 r., z możliwością przesunięcia na 2028 r., w razie utrzymywania się wysokich cen paliw.
• Kto będzie objęty systemem: Nowy system nakłada obowiązki na dostawców paliw, a nie bezpośrednich użytkowników, co sprawia, że koszty emisji są przenoszone na konsumentów końcowych.
• Redukcja emisji: W sektorze budynków i transportu drogowego przewiduje się redukcję emisji o 43% do 2030 r. w porównaniu do 2005 r.
• System aukcji: Przydział uprawnień w EU ETS 2 opiera się wyłącznie na aukcjach, bez możliwości wykorzystania certyfikatów z EU ETS 1. System nie przewiduje sztywnych progów cenowych; równowagę cenową ma kontrolować mechanizm rezerwy stabilizacyjnej (MSR).
• Fundusz Klimatyczny: Dochody z EU ETS 2 zasilać będą nowo utworzony Fundusz Społeczno-Klimatyczny (SCF), wspierający działania pro-klimatyczne i socjalne, w tym pomoc gospodarstwom dotkniętym wyższymi kosztami emisji. Fundusz osiągnie budżet do 65 mld euro do 2032 r.

Szczegóły funkcjonowania EU ETS 2

• Cel redukcji emisji: Celem EU ETS 2 jest wsparcie redukcji emisji w sektorach budownictwa i transportu drogowego o odpowiednio 43% i 42% w porównaniu z poziomem z 2005 r.
• Działanie systemu: W oparciu o zasadę cap-and-trade, zgodnie z założeniami Komisji Europejskiej, EU ETS 2 będzie stopniowo redukować limit emisji, aby zachęcać podmioty do ograniczania emisji. Zakres obejmuje spalanie paliw w budynkach, transporcie i dodatkowych sektorach, z możliwością przyszłego rozszerzenia systemu.
• Limit uprawnień i mechanizmy stabilizacyjne: Liczba dostępnych uprawnień zostanie ogłoszona na 2027 r., a ich limit początkowo ustalony o 30% wyżej w celu ograniczenia skoków cen. Roczny limit uprawnień będzie obniżany o 5,10% (od 2028 r. o 5,38%). Rezerwa stabilizacyjna (MSR) będzie interweniować przy dużych wahaniach cen, uwalniając uprawnienia w razie nagłych wzrostów. Zakres szczegółowych wahań jak na razie nie został określony przez administrację unijną.

Monitorowanie i raportowanie emisji

Procedury monitorowania i raportowania emisji są zgodne z dotychczasowymi praktykami EU ETS 1. Obowiązek raportowania pojawi się od 2026 r., a obowiązek rozliczania emisji – od 2028 r. Państwa członkowskie odpowiadają za zapewnienie dokładności danych. W Polsce systemem w którym EU ETS 2 będzie funkcjonować będzie najprawdopodobniej KOBiZE.

Przeznaczenie przychodów

Dochody z EU ETS 2 zasilą fundusz SCF, którego celem jest wsparcie społeczno-klimatyczne, zwłaszcza dla gospodarstw i sektorów najbardziej dotkniętych kosztami emisji. Część przychodów trafi również do państw członkowskich na ich działania klimatyczne. Szczegółowe działanie funduszu będzie regulowane przez organy UE.

Porównanie z krajowymi systemami handlu emisjami

W porównaniu z systemami krajowymi, takimi jak niemiecki nETS, EU ETS 2 obejmuje mniejszy zakres emisji paliw. Co istotne, system europejski nie przewiduje sztywnych cen początkowych – ceny w założeniu będą kształtowane przez rynek.