Szwecja w jądrowym wyścigu. Parlament uchwalił ustawę o finansowaniu atomu

Sztokholm planuje budowę czterech nowych reaktorów wielkoskalowych o zainstalowanej mocy ok. 5 tys. MW – lub ich ekwiwalenty w postaci małych reaktorów modułowych SMR. Zgodnie z planami, połowa projektu powinna zostać włączona do eksploatacji do 2035 r. Pomoc finansowa w celu wybudowania reaktorów będzie udzielana za pośrednictwem pożyczek od rządu.

Energia wolna od paliw kopalnych

„Potrzebujemy więcej stabilnej, wolnej od paliw kopalnych elektryczności w konkurencyjnej cenie. W ten sposób możemy wspierać wzrost gospodarczy, nasze zdolności obronne i zapewnić, że szwedzkie rodziny będą otrzymywać prąd w rozsądnej cenie każdego dnia” – napisała na platformie X szwedzka minister ds. energii Ebba Busch, jednocześnie uznając dzień przyjęcia ustawy za „historyczny”.

Obecnie w Szwecji działa sześć reaktorów, wszystkie zostały wybudowane w latach 70-ych i 80-ych. Produkcja energii elektrycznej jest już niemal całkowicie wolna od paliw kopalnych – energia wodna odpowiada za 40 proc. produkcji, jądrowa za 30 proc., a wiatru za 20 proc., jak przekazała agencja Reutera.

Szwedzi mają więc długie doświadczenie w energetyce jądrowej w swoim kraju i są zainteresowani zarówno nowymi inwestycjami u siebie, jak i za granicą, w tym w Polsce. Na niedawnej konferencji „Szwedzko-polska współpraca w zakresie energetyki jądrowej”, która odbyła się w Warszawie, przekonywano, że dwa kraje mają sobie wzajemnie sporo do zaoferowania. Z jednej strony, Szwecja może przekazać swoje doświadczenie i wiedzę zdobytą przez lata funkcjonowania elektrowni jądrowych, a z drugiej – to w Polsce mają powstać ciepłownie tego typu, wykorzystujące najnowsze technologie. Chęć współpracy między rządami naszych krajów wyraża też podpisane w listopadzie porozumienie o strategicznym partnerstwie pomiędzy Polską i Szwecją. Wśród jego założeń znalazła się m.in. współpraca gospodarcza, inwestycyjna, obronna i klimatyczna.

Za i przeciw atomowi

Szwedzki rząd pod wodzą premiera Ulfa Kristerssona twierdzi, że bez energii jądrowej kluczowe gałęzie przemysłu, takie jak produkcja zielonej stali (czyli stali o obniżonej emisji CO2), biopaliw i wodoru na dużą skalę, przeniosą się gdzie indziej.

Zdaniem krytyków, inwestycje w energię jądrową są zbyt kosztowne, a budowa elektrowni zabiera wiele czasu. Wskazują również na możliwość inwestowania w rozwój OZE. „Budowa elektrowni jądrowych za wszelką cenę jest dla tego rządu kwestią wiary ” – skomentował Birger Lahti z opozycyjnej Partii Lewicowej, cytowany przez Reutersa.

Koszt budowy nowych reaktorów w Szwecji nie jest na razie znany. Według niektórych szacunków na realizację projektu państwo musiałoby pożyczyć deweloperom ok. 300-600 mld koron szwedzkich, czyli 120-230 mld zł.

Szwedzkie władze podkreślają, że popierają wszelki rodzaj produkcji energii, do której nie są wykorzystywane paliwa kopalne, ale tylko energia jądrowa może dostarczyć niezawodną i przewidywalną energię. Powodem zwrotu w sprawie energetyki jądrowej, która w przeszłości miała być wygaszana również w Szwecji, jak i podpisania deklaracji o współpracy z Polską, są m.in. konsekwencje wybuchu wojny na Ukrainie. W Szwecji rosną również, tak jak w całej Europie, ceny energii.